|
Aan elk van de tot de gemeente Geldermalsen behorende elf dorpen is formeel of informeel een wapen verbonden. Om de onderzoekers en ook andere geïnteresseerden op dit stuk behulpzaam te zijn, hebben wij alle ons beschikbare informatie verzameld en in afzonderlijke vouwbladen weergegeven. Deze uitgave gaat over het wapen van Enspijk.
Het geslacht Pieck In 1129 wordt Enspijk als Inspike vermeld in een oorkonde betreffende de door gravin Alveradis gestichte abdij Mariënweerd; zij schonk o.a. goederen te Enspijk aan dit klooster. We hebben hier te maken met het wapen van het geslacht Pieck wat voornamelijk gegoed was te Beesd. De stamvader zou ene Arnold Pieck zijn geweest die omstreeks 1339 vanuit het Graafschap Nassau naar Beesd was gekomen. In de loop der eeuwen is dit familiewapen op de meeste plaatsen verdwenen. Slechts in Enspijk leeft het nog als dorpswapen voort. Volgens de overleveringen zou het daar voor het eerst zijn gevoerd door Jelis Pieck, Heer van Enspieck, raadsheer van het Hof van Holland. Uit het Gelders leenregister blijkt, dat de Heerlijkheid Enspijk in 1424 toebehoorde aan Otto van Asperen. Sindsdien vererfde zij op andere geslachten totdat in 1551 de overdracht volgde van Johan van Waardenburg op Jelis of Gilles Pieck. In de fragmentgenealogie "Pieck-Piek" (E. Piek/Dr. ir. J.C.A. van der Lubbe, 1987) komt deze naam niet voor. Wel treffen we daarin aan Herman Pieck tot Enspiek, 1402-1429, bijgenaamd "de Felle", gehuwd met Janna van Mekeren. Meer informatie vinden we in een wat oudere genealogie van W. de Haas (1882). Herman Pieck blijkt de stamvader van de Enspijckse Piecken. Zijn zoon, eveneens Herman geheten, trouwde met een dochter uit het huis Van Asperen en hun zoon Arend of Arnt werd in 1439 met Enspijk beleend. Alhoewel dit niet in overeenstemming lijkt met de beleningen in het Gelders leenregister kan het om een zogenaamd achterleen gaan. In ieder geval zijn er aktes (Nijhoff, Van Spaen) van bekend. Arnts zoon Herman werd Heer van Enspijk in 1488. Hermans zoon Jacob, Heer van IJzendoorn, wordt als zodanig niet genoemd, evenmin als zijn broer Willem Pieck tot Enspijk. Jacobs tweede zoon is echter de betreffende Jelis. Zijn nazaten bleven Heer van Enspijk totdat Anne Frans Willem, tevens Heer van Zoelen en Brakel, Enspijk in 1764 verkocht. Hoogstwaarschijnlijk bezat het geslacht Pieck ook het Huis te Enspijk. Dit adellijk huis stond ten zuiden van het dorp. Het was door een gracht omgeven, had twee schuin opgaande trapgevels en een vaste brug. In het jaar 1794 is het aanmerkelijk vernieuwd en verbeterd. Verwonderlijk is het daarom, dat het in het jaar 1828 alsnog werd afgebroken. Later kwam het evenals de Heerlijkheid in handen van Baron van Bylandt van Mariënweerd. Daardoor werden waarschijnlijk oude banden hersteld. Opvallend is namelijk, dat het geslacht Pieck en het geslacht Bylandt hetzelfde wapen en helmteken voeren, zij het met verschil van kleuren. Dit doet vermoeden dat het geslacht Pieck waarschijnlijk al in een ver verleden verbonden is geweest aan het huis Bylandt. Deze veronderstelling wordt verder ondersteund door het gegeven, dat de eerste telgen van het geslacht Pieck ook belangrijk gegoed waren in Dussen en omgeving, waar het geslacht Bylandt ook aanzienlijk gegoed was en haar stamslot had.
|